ورزش در کودکی و نوجوانی از کدام بیماری جلوگیری می نماید؟ - مجله بهسان

این مطالعه با آنالیز اطلاعات پزشکی دو هزار 569 کودک نشان می دهد فعالیت فیزیکی متوسط رو به شدید در دوران کودکی نقش مهمی در سلامت استخوان ها در دوره های بعدی زندگی دارد. بر اساس این مطالعه بچه هایی که در سن 12 سالگی فعالیت فیزیکی بالایی داشتند، در سن 25 سالگی استخوان لگن سالم و مستحکمی دارند.

سلامت استخوان لگن یکی از مهم ترین معیارهای سنجش سلامت استخوان و احتمال ابتلا به پوکی استخوان است.

اگرچه توجه به فعالیت فیزیکی و مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین های D و K در دوران میانسالی به بعد بسیار مهم است؛ ولی این موارد باید از کودکی مورد توجه قرار گیرند.

سالمندان سالم افرادی هستند که تا قبل از 21 سالگی به اوج تراکم استخوانی رسیده اند. پوکی استخوان یکی از مهم ترین دلایل ناتوانی و خانه نشینی سالمندان است که علاوه بر عوارض جسمی، روح سالمندان را نیز بیمار می نماید.

در پوکی استخوان اصطلاحا استخوان ها متخلخل می شوند. ساختار میکروسکوپی استخوان ها به صورت لانه زنبوری است. منافذ و خانه های استخوان پوک بسیار عظیم تر از استخوان سالم است. در این حالت استخوان ها به تدریج جرم و تراکم خود را از دست می دهند و بسیار حساس و شنماینده می شوند. استخوان ها از فیبرهای کلاژن و مواد معدنی تشکیل شده اند. از بدو تولد تا اوایل 20 سالگی، سلول های استخوانی با جذب مواد مغذی و معدنی رشد می نمایند و متراکم می شوند. معمولا اوج تراکم استخوان ها در 20 سالگی است.

رشد و توسعه استخوان ها تا حدود 25 سالگی ادامه دارد و پس از آن به ندرت کاهش می یابد. پس از 45 سالگی و با افزایش سن، تراکم استخوان ها به تدریج کاهش می یابد و کلسیم لازم برای بدن از ذخیره استخوان ها تامین می گردد.

این بیماری هیچ علامت اولیه ای ندارد و زمانی بروز می نماید که یکی از استخوان ها (معمولا استخوان لگن و مچ) می شکند؛ ولی کمردرد به دلیل شکستگی یا تخریب مهره ها، کاهش قد در طول زمان، قوز و خمیده شدن ستون فقرات و نرم شدن و شکستن استخوان ها از جمله مهمترین علائم این عارضه هستند.

پنج قدم برای مبارزه با پوکی استخوان

قدم اول ورزش منظم

اولین قدم برای شکست پوکی استخوان ورزش منظم است. تمریناتی که روی تقویت عضلات، تعادل و وزنه برداری تمرکز دارند بهترین گزینه هستند.

قدم دوم تبعیت از رژیم غذایی حاوی مواد مغذی

استخوان ها حداقل به هزار تا هزار و 200 میلی گرم کلسیم در روز احتیاج دارند. این میزان با افزایش سن و در زنان یائسه افزایش پیدا می نماید. یک لیوان شیر ، 50 گرم پنیر و یک کاسه ماست تقریبا معادل تمام احتیاج بدن به کلسیم در روز است. سویا، بادام، اسفناج، انواع کلم، برگه زردآلو و انجیر خشک، منبع کلسیم هستند.

بدن برای جذب کلسیم به ویتامین D احتیاج دارد. ویتامین D مورد احتیاج به وسیله خورشید، مواد غذایی حاوی ویتامین D و مکمل ها تامین می گردد. شیر، حبوبات، ماهی و روغن ماهی، تخم مرغ، آب پرتقال، قارچ، انواع پنیر و خاویار حاوی ویتامین D هستند.

سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، کلم کالی و بروکلی و بعضی از محصولات لبنی منابع غنی ویتامین K محسوب می شوند که برای سلامت استخوان ها لازم است.

قدم سوم اجتناب از شیوه زندگی ناسالم

کاهش وزن، اجتناب از سیگار و الکل برای سلامت استخوان ها و جلوگیری از پوکی استخوان لازم است.

قدم چهارم آنالیز فاکتورهای ریسک

کاهش تراکم استخوان ها با افزایش سن کاملا طبیعی است؛ ولی بعضی عوامل این فرآیند را تسریع می نمایند. کم تحرکی، کاهش ویتامین D در بدن، ابتلا به بیماری های خاص مانند سرطان، یائسگی زودرس (کمتر از 45 سال)، کاهش استروژن در بدن و شرایط پزشکی خاص مانند پرکاری تیرویید، بیماری سلیاک، نارسایی مزمن کلیه، آرتریت روماتویید، بیماری های مزمن کبدی و دیابت نوع 1 از مهمترین فاکتورهای خطر بیماری هستند. استفاده از داروهای خاص مانند داروهای استروییدی، هورمونی، ضد تشنج و ضد افسردگی، از مهمترین داروهای کاهش دهنده تراکم استخوان ها هستند. سابقه خانوادگی پوکی استخوان، استخوان بندی متوسط و کوچک و سابقه زمین خوردن و شکستگی استخوان نیز جزو عوامل خطر هستند. بنابراین فرد با ارزیابی ساده و در صورت داشتن یک یا چند مورد از این موارد پرخطر محسوب می گردد و باید در خصوص بیماری کاملا هوشیار باشد.

قدم پنجم آزمایش دهید و در صورت احتیاج درمان کنید

قدم بعدی آزمایش و تشخیص بیماری است که با سنجش تراکم استخوان و مشاوره با پزشک انجام می گردد و در صورت تشخیص درمان بیماری شروع می گردد.

نتایج این مطالعه در نشریه JAMA Network Open منتشر شده است.