فریب افکارعمومی با تبلیغات روغن غیرتراریخته - مجله بهسان

به گزارش خبرنگاران، سرویس بین المللی برای دستیابی و استفاده از زیست فناوری کشاورزی (ایسا ISAAA) اقدام به انتشار شرایط فراوری جهانی محصولات تراریخته تجاری در سال 2018 نموده است.

در این گزارش اعلام شده است که 26 کشور جهان در سال 2018 محصولات تراریخته را فراوری کردند و سطح زیر کشت این نوع محصولات کشاورزی سال 2018 نسبت به سال 2017 به میزان 9.1 میلیون هکتار افزایش یافت و از 189.8 میلیون هکتار به 191.7 میلیون هکتار رسیده است. این مقدار نشان می دهد محصولات تراریخته سریع ترین فناوری پذیرفته شده در حوزه فناوری های زراعی در جهان محسوب می شوند.

تا انتها سال 2018 در مجموع 70 کشور محصولات تراریخته را رسما پذیرفتند که از این تعداد 26 کشور محصولات تراریخته را فراوری و مصرف و 44 کشور دیگر وارد نماینده این نوع محصولات هستند.

18 کشور مقام اول، 18 کشور ابر فراوری نماینده محصولات تراریخته هستند که بیش از 50 هزار هکتار را به زیر کشت محصول تراریخته برده اند

علاوه بر آن محصولات تراریخته منحصر به 4 محصول تراریخته اصلی ذرت، سویا، پنبه و کلزا نمی گردد بلکه تنوع آنها گسترش یافته و گزینه های بیشتری را در اختیار مصرف نمایندگان جهان و فراورینمایندگان مواد غذایی می گذارد که از آن جمله می توان به یونجه ،چغندرفند، پاپایا (خربزه درختی)، کدو، بادمجان، سیب زمینی و سیب اشاره نمود.

علاوه بر آن دو نسل سیب زمینی که پس از پوست کندن قهوه ای نمی گردد و مقدار آکریلامید (مواد سرطان زا) آن نسبت به مشابه غیر تراریخته کاهش یافته است و نسبت به بیماری بلایت دیرهنگام مقاوم است، در آمریکا کاشته می گردد.

برزیل نیز اولین نیشکر مقاوم به آفات حشره ای، اندونزی اولین نیشکر متحمل به خشکی و استرالیا اولین گلرنگ با اسید اولئیک بالا را برای تحقیق، توسعه و تکثیر بذر به زیر کشت برده اند.

مجموعا 19.13 میلیون هکتار محصولات تراریخته در سال 2018، در 9 کشور در آسیا و اقیانوسیه شامل کشورهای هند، چین، پاکستان، استرالیا، فیلیپین، میانمار، ویتنام، بنگلادش و اندونزی کشت شد.

اندونزی نیشکر متحمل خشکی را برای اولین بار در سال 2018 کشت کرد. این محصول تراریخته با همکاری بخش خصوصی و دولتی فراوری شده است همچنین دو کشور اروپایی پرتغال و اسپانیا ذرت تراریخته مقاوم به کرم ساقه خوار را کشت کردند.

بر اساس گزارش های منتشر شده فراوری و مصرف محصولات زراعی تراریخته به تایید FDA (سازمان غذا و دارو امریکا)، WHO (سازمان بهداشت جهانی) و EFSA (سازمان ایمنی غذای اتحادیه اروپا) سلامت محصولات تراریخته را تایید نموده است.

این در حالی است که یکی از شرکت های فراوری نماینده روغن های خوراکی در تبلیغات خود که از رسانه ملی پخش می گردد، ادعا دارد که روغن های غیر تراریخته فراوری می نماید که برای سلامت مردم مفیدتر نسبت به روغن های تراریخته است ولی محققان این حوزه معتقد هستند بیش از 92 درصد روغن های مصرفی در ایران وارداتی هستند و به غیر از روغن آفتابگردان که نوع تراریخته آن هنوز در جهان فراوری نشده است، همگی از دانه های تراریخته ذرت، کلزا و سویا هستند.

از سوی دیگر بررسی های محققان نشان می دهد که روغن های فراوری و عرضه شده در کشور تصفیه شده است و پس از فرآیند تصفیه، اجزا سلولی محصولات تراریخته وجود ندارد و این امر موجب سوءاستفاده این شرکت شده و به جامعه القا می نمایند که روغن های فراوری شده غیر تراریخته هستند ولی به طور قطع در روغن های فراوریی این شرکت ها از دانه های روغنی و روغن های تراریخته استفاده شده است و به جامعه القاء غیر تراریختگی می نمایند.

گم شدن رد سلولی در روغن ها پس از فرآیند تصفیه

دکتر محمود تولایی رییس انجمن ژنتیک در گفت وگو با خبرنگاران با بیان اینکه بیش از 92 درصد روغن های مصرفی در ایران وارداتی هستند، گفت: تمامی روغن های وارداتی به غیر از روغن آفتابگردان، روغن های تراریخته هستند که یا روغن های تصفیه نشده و یا دانه های روغنی به کشور وارد می گردد و در کارخانه های فراوری روغن فرآیندهای تصفیه و یا روغن کشی بر روی آنها انجام خواهد شد.

وی با بیان اینکه روغن ها پس از فرآیند روغن کشی، بسته بندی و به دست مصرف نمایندگان می رسد، خاطر نشان کرد: از این رو کلیه روغن های کلزا و کانولا و سویا و پنبه دانه به طور کامل تراریخته هستند. به غیر از روغن آفتابگردان که هنوز نوع تراریخته آن فراوری نشده است.

تولایی تاکید نمود: در فرآیندهای آزمایشگاهی اگر فرآیند تصفیه روغن ها کامل باشد، اجزا سلولی و یا ژن یافت نمی گردد و این امر سبب یک نوع سوء استفاده از سوی بعضی شرکت ها در تبلیغات کالای خود شده است و روغن خود را به عنوان روغن غیر تراریخته به جامعه معرفی می نمایند.

این محقق حوزه بیوتکنولوژی با بیان اینکه در بعضی از کشورها آستانه تراریختگی 1 تا 5 درصد مشخص شده است، گفت: آستانه تراریختگی یعنی اگر در ترکیب فرآورده ای 1 تا 5 درصد از اجزای تراریخته استفاده شده باشد، برچسب تراریخته درج نمی گردد ولی بر منبای تصویب شورای ایمنی زیستی در ایران، اگر در فرآورده ای حتی یک درصد از اجزا تراریخته وجود داشته باشد، ملزم به برچسب زنی هستند.

رییس انجمن ژنتیک با اشاره به تبلیغات بی امان یکی از شرکت های فراوری نماینده روغن در زمینه غیر تراریخته بودن محصول خود، خاطر نشان کرد: در بررسی روغن تصفیه شده اجزا سلولی محصولات تراریخته وجود ندارد و این امر موجب سوء استفاده شرکت مذبور شده و به جامعه اینگونه القاء می نمایند که این روغن ها غیر تراریخته هستند ولی من به طور قطع اعلام می کنم که در روغن های فراوریی این شرکت ها از دانه های روغنی و روغن های تراریخته استفاده شده است و به جامعه القاء غیر تراریختگی می نمایند.

وی با بیان اینکه بشر از هزار سال پیش که کشاورزی را فراتر از مصرف خود و به عنوان فاکتور مالی و کسب درآمد به خدمت گرفته، همیشه به دنبال دستیابی به بذر بهتر درجهت افزایش راندمان فراوری و بهره وری و موفقیت در رقابت مالی بوده است،اضافه نمود: به عنوان مثال اگر یک کشاورز ایرانی کوشش کند و با بهینه کردن همه شرایط زراعی از بذر سنتی، ذرتی را فراوری کند که هر کیلوی آن 900 تومان باشد، زمانی که ذرت پر محصول جهان کیلویی 400 تومان فراوری گردد، طبیعی است که محصول زراعی سنتی قادر به رقابت با محصول وارداتی نخواهد بود.

به گفته وی، قیمت تمام شده برنجی که یک تا دو تُن در هکتار محصول دهد، قابل مقایسه با برنجی که 8 تُن درهکتار محصول می دهد، نیست و بازار را از دست خواهد داد.

تولایی خاطر نشان کرد: بر این اساس بشر از ابتدا به دنبال اصلاح نژاد و دستیابی به نژادهای برتر در بذر برای کار مالی بوده است و کشاورزان در زمان درو خوشه هایی که دارای کیفیت بالاتری هستند، به عنوان بذر برای دوره های کشت بعدی خود استفاده می نماید.

رییس انجمن ژنتیک گفت: مهندسی ژنتیک که محصول بیوتکنولوژی نوین است، امروز فرصتی را در اختیار بشر قرار داده و به جای آنکه سال ها تلاقی طبیعی بذرها انجام گردد، بر اساس اینکه در بذر مورد نظر چه صفاتی برتر است، اقدام به جدا سازی آن ژن از بذر و تزریق آن به داخل بذر دیگر وارد می نماید و نتاجی که به دست می آید تبدیل به بذری با قابلیت های بالاتر خواهد شد.

وی مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی را ابزار و فرصت در حوزه کشاورزی دانست و گفت: اینکه در تبلیغات دائم یک فناوری محکوم می گردد که این خلاف اخلاق علمی است ضمن آنکه یک اقدام اشتباهی که در تبلیغات این شرکت ها رخ می دهد این است که دانش و فناوری مهندسی ژنتیک را به عنوان یک دانش مذموم زیر سوال می برد. این اقدام چه حاصلی خواهد داشت.

تولایی خاطر نشان کرد: مذموم دانستن این دانش در حالی صورت می گیرد که در کشور نزدیک به 20 مرکز تحقیقاتی، دانشکده و پژوهشکده داریم که در آنها بیش از 200 دانشمند برای کشاورزی کشور در حال کوشش علمی هستند و بر روی بهینه سازی انواع بذر با استفاده از تکنیک های مهندسی ژنتیک تحقیق می نمایند. این محققان در زمینه بهینه سازی بذور پنبه، چغندر قند، کلزا و سیب زمینی با همین فناوری مهندسی ژنتیک در فعالیت هستند و این تحقیقات تضمینی برای آینده امنیت غذایی کشور است ولی از سوی دیگر یک شرکت برای حفظ منافع خود این فناوری را مذموم اعلام می نماید.

تولایی با انتقاد از نحوه تبلیغات این شرکت ها در شرایطی که مردم در بحران اپیدمی حوزه سلامت قرار دارند، گفت: کدام فناوری بدون نقاط ضعف و قوت ندارد. اگر فناوری هسته ای در اختیار یک زنگی مست باشد سلاح می سازد و اگر دست کشور ایران باشد، اقدام به فراوری رادیو دارو می نماید. بر این اساس اگر کسی که اهل تفکر باشد فناوری هسته ای را محکوم نمی نماید.

وی با تاکید بر اینکه متاسفانه در این تبلیغات بیوتکنولوژی محکوم می گردد، یادآور شد: باید هشدار داده گردد که چنین اقداماتی خطراتی برای آیندگان امینت غذایی کشور به همراه دارد.

تراریخته مضر؟ یا به جامانده سموم؟

تولایی در مورد غیر سالم بودن محصولات تراریخته و یا سالم بودن آن شرح داد: وقتی محصولی برای یک صفتی، نوع مهندسی ژنتیکی شده و یا تراریخته شدن فراوری می گردد، یعنی تمامی صفات آن دانه، بذر و یا محصول بین نژاد اصلی و والد است ولی یک صفت در آن تغییر نموده که این صفت از ویژگی هایی چون مقاومت به آفات و یا سایر ویژگی ها برخوردار است.

وی ادامه داد: این در حالی است که در پای محصولات مشابه 7 تا 8 برابر محصولات تراریخته، سم ریخته شده که سرطان زا و مضر بودن آن به اثبات رسیده است ولی بعضی ادعا می نمایند که در حال حاضر ضرر محصولات تراریخته در مقالات درج نشده است ولی از کجا معلوم که 20 سال آینده ضرر این محصولات شناخته گردد؟ در پاسخ به این دسته از افراد باید گفته گردد سمی که همین امروز مضر بودن آن اثبات شده و شاهد بروز سرطان و رخدادهای بعد آن هستیم، نادیده گرفته و خطرات احتمالی 20 سال آینده توجه می گردد.

این استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله با بیان اینکه در کنار هر فناوری دو موضوع Risk Assessment (ارزیابی احتمال بروز خطر)و Risk Managment (مدیریت خطر) مطرح است، خاطر نشان کرد: از این رو کسی مسلط به دانش و فناوری خاصی باشد می تواند هر خطری که منجر به بروز عوارضی در آینده باشد شناسایی کند و با تدابیر و پایش هایی که وجود دارد، در صورتی که احتمال خطر به جدی احساس می گردد، مدیریت مخاطرات صورت گیرد.

وی ادامه داد: با این فرایند اعتماد مردم به رسانه ملی در این شرایط بحران سلب خواهد شد؛ چراکه مردم در این شرایط منازل خود به این رسانه پناه آورده اند و بیشترین مخاطبان را دارند و زمانی که کذب بودن اطلاعات این چنین تبلیغاتی برای آنها آشکار گردد، اعتماد مردم به رسانه هم از دست خواهد رفت. از این رو ضروری است دستگاه های قضائیه کشور در این موضوع وارد شوند چرا که با یک کلاهبرداری سامانه یافته روبرو هستیم.

تولایی اضافه نمود: علاوه بر آن سایر شرکت هایی که صادقانه همین روغنی که از سوی همین شرکت وارد می گردد، را وارد و عرضه می نمایند، برچسب گذاری کردند ولی شرکتی که تبلیغات گسترده نموده است، اعلام می نماید روغن غیر تراریخته.

تذکراتی که نادیده گرفته می شوند

رییس انجمن ژنتیک با اشاره به ارائه تذکراتی به این شرکت عرضه نماینده روغن، اضافه نمود: تذکراتی از سوی سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت به این شرکت داده شده است ولی به این تذکرات توجهی نشده است.

وی با بعضی اقدامات غیر واقعی این شرکت عرضه نماینده روغن های غیر تراریخته، اظهار کرد: بر روی برچسب های قبل از یکی دو ماه اخیر این شرکت عناوینی چون سویای تراریخته، کانولا یا کلزای تراریخته بوده و الان این برچسب ها را تغییر داده و برچسب مضاعفی با عنوان غیر تراریخته نصب نموده است تا جامعه را مورد القاء سوء قرار دهد و این اقدامات خلاف قانون و قابل پیگرد است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله یادآور شد: در حال حاضر بیش از 40 درصد کالری سبد غذایی ما وارداتی است و تصور گردد که نقش روغن چند درصد از سبد غذایی خانوارها را تشکیل می دهد. زمانی که امروزه مقادیر بسیار زیادی از نهاده های دامی و فرآوری کشاورزی را وارد می کنیم و بیش از 40 درصد کالری سبد غذایی را از واردات تامین کنیم، یعنی اینکه کلیه فراوریات مرغ، تخم مرغ، گوشت، ماهی و بسیاری از فراورده هایی که فراوری می شوند، از بذر و دانه های وارداتی مصرف نموده است.

وی خاطر نشان کرد: بر این اساس گوشت، مرغ، ماهی، شربت های دارویی، شربت های غذایی، شیرینی جات از انواع فرآورده های حاصل از ذرت تراریخته فراوری می گردد.

محقق حوزه بیوتکنولوژی با تاکید بر اینکه بخش زیادی از آنچه که امروز ما در زندگی مصرف می کنیم تراریخته است، گفت: از این رو اگر شرکتی توانست امروز فناوری مهندسی ژنتیک را در جامعه مضر معرفی کند و در آینده اعلام گردد همه محصولات مورد استفاده از فرآورده های تراریخته است، آیا این امر موجب تشویش اذهان عمومی نخواهد شد.

تولایی ادامه داد: این تبلیغات در شرایطی از رسانه ملی پخش می گردد که از سوی FDA، WHO و EFSA (سازمان ایمنی غذای اتحادیه اروپا) سلامت محصولات تراریخته را تایید کردند ضمن آنکه وزارت بهداشت ایران نیز سلامت این محصولات را تایید نموده است.

وی تاکید نمود: مسئولان باید در این زمینه باید تامل نمایند و باور ننمایند که چنین تبلیغاتی، تبلیغات صادقانه و درستی است.

مصوبه ای برای عدم برچسب گذاری روغن های تصفیه شده

دکتر محمدعلی ملبوبی معاون فناوری پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری در گفت وگو با خبرنگاران، با بیان اینکه ما تفکیکی میان روغن های تراریخته و غیر تراریخته قایل نیستیم، گفت: وقتی گیاهان تراریخته در فرآیند اخذ مجوز قرار می گیرد، مدت 6 تا 7 سال مورد آزمایش و ارزیابی مخاطرات قرار می گیرد تا این همانی گیاهان تراریخته به اثبات برسد. این همانی یعنی گیاهان تراریخته همانند نوع غیر تراریخته خود است.از این رو تفکیک زیادی میان این دو روغن قائل نیستم.

وی با اشاره به ویژگی ها و مزایای گیاهان تراریخته، خاطر نشان کرد: اگر به فرآیند فراوری این نوع محصولات توجه کنیم، مشاهده می گردد که در محصولات تراریخته نسبت به نوع غیر تراریخته سم کمتر و بهینه مصرف شده است و این در حالی است که در گیاهان غیر تراریخته نمی دانیم که چه اتفاقاتی برای گیاه اتفاق افتاده و به چه میزان از سموم ضد قارچ و آفت استفاده شده است.

ملبوبی با تاکید بر اینکه در مزارع غیر تراریخته هیچ محدودیتی برای مصرف سموم وجود ندارد مگر آنکه محصول ارگانیک باشد، ادامه داد: در این روزها که به دلیل شیوع ویروس کرونا مردم تشویق به در خانه ماندن می شوند و تبلیغاتی در زمینه مضر بودن محصولات تراریخته از رسانه ملی پخش می گردد، منجر به لطمه وارد شدن به اعتبار رسانه ملی خواهد شد.

معاون فناوری پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری با بیان اینکه در حال حاضر در جهان حدود 190 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی به زیر کشت محصولات تراریخته رفته است، یادآور شد: این محصولات به غیر از 4 کشور که ممنوعیت مصرف اعلام شده در سایر کشورهای جهان از این محصولات مصرف می گردد و عمده دانه های روغنی که در بازارهای جهانی موجود است عمدتا تراریخته هستند و ما نیر سالانه با مجوز وزارت بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی محصولات تراریخته به کشور وارد می کنیم.

وی با اشاره به تبلیغات این شرکت فراوری نماینده روغن های خوراکی با بیان اینکه این شرکت ادعای غیر تراریخته و سالم بودن این محصولات را دارد، اظهار کرد: اخیرا مصوبه ای در شورای ایمنی زیستی ارائه شد که بر اساس آن روغن های تصفیه شده نیازی به برچسب گذاری ندارند ولی ما اصرار داریم که برچسب گذاری صورت گیرد تا مردم آگاه باشند که از چه محصولاتی استفاده می نمایند. این شرکت با بهره برداری از این مصوبه با خیال آسودن تبلیغ می نماید و این اقدام سو استفاده از این مصوبه تلقی می گردد و در شرایط شیوع کرونا و توجه بیشتر مردم به رادیو و تلویزیون، پخش چنین تبلیغاتی از این رسانه ملی فریبکاری ملی است.

خرید 33 میلیارد اروپا از محصولات تراریخته

دکتر بهرام باغبان دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز نیز در گفت وگو با خبرنگاران با بیان اینکه کلیه آمارهای مربوط به محصولات تراریخته در جهان در تارنمای ایسا (ISAAA.org) قابل دسترس است، گفت: این داده ها تنها در اختیار متخصصان نیست بلکه عموم مردم می توانند به این آمارهای سازمان جهانی ایسا دسترسی داشته باشند و اینکه در تبلیغات تلویزیونی بر غیر تراریخته بودن محصولی تاکید می گردد و یا بر روی ظروف بسته بندی عنوان تراریخته درج می گردد، قابل پیگیری است.

وی همچنین با تاکید بر اینکه در جهان هرگز دانه های آفتابگردان و یا پالم تراریخته وجود ندارد، ادامه داد: گیاهانی که برای روغن کشی استفاده می گردد عمدتا شامل سویا، پنبه، کلزا و ذرت است که این دانه ها نیز تراریخته هستند. از این رو اگر در حوزه بازرگانی کشور کسی آمارهای واردات محصولات تراریخته و غیر تراریخته را اعلام کند می توان به غیر تراریخته بودن روغن های فراوریی این کارخانجات که به دست مردم می رسد، پی برد.

باغبان با بیان اینکه تبلیعات این شرکت بازی با شعور مردم و به ضرر آنها است، یادآور شد: تمام ذرت ها و سویاهایی که به کشور وارد می گردد با شانس بسیار بالا تراریخته هستند مگر آنکه خلاف آن ثابت گردد.

عضو هیات علمی دانشگاه تبریز به ادعای ناسالم بودن روغن های تراریخته در تبلیغات اشاره نمود و ادامه داد: آمار خرید اتحادیه اروپا از آمریکا در سال 2018 نشان می دهد که اتحادیه اروپا بیش از 33 میلیارد دلار محصولات و گیاهان تراریخته از آمریکا خریداری نموده است و این امر دلالت بر کیفیت بالای روغن های تراریخته نسبت به روغن های غیر تراریخته دارد. این عدد شاهد بزرگی برای سالم بودن این محصولات است.