مهمترین علائم سرطان ریه و راههای درمان آن - مجله بهسان

سرطان ریه چیست؟

سرطان ریه نوعی سرطان است که ریه ها را درگیر می نماید. ریه ها اندام های اسفنجی در قفسه سینه هستند که در هنگام تنفس اکسیژن را گرفته و در حین بازدم دی اکسید کربن را پس می دهند.

سرطان ریه، یکی از شایع ترین انواع سرطان ها در دنیا است و عمده مرگ ومیرهای ناشی از سرطان نیز به علت بروز سرطان ریه اتفاق می افتند. آمارها نشان داده که شمار مرگ ومیر ناشی از سرطان ریه بیش از سایر سرطان ها است و کسانی که بر اثر ابتلا به سرطان ریه جان خود را از دست می دهند، از جان باختگان سرطان های روده بزرگ، پروستات، تخمدان و پستان روی هم بیشتر است.

افراد سیگاری بیشترین خطر ابتلا به سرطان ریه را دارند. اگرچه، سرطان ریه در افراد غیر سیگاری نیز بروز پیدا می نماید. خطر ابتلا به سرطان ریه با مدت استعمال سیگار و مقدار آن ارتباط مستقیمی دارد و هر چه فرد سیگار بیشتری را برای مدت زمان بیشتری استعمال نموده باشد، خطر ابتلا به سرطان ریه در او بیشتر می گردد. با این حال، حتی اگر فرد سال ها سیگاری بوده باشد، ترک سیگار می تواند خطر ابتلا به سرطان را به نحوِ چشمگیری کاهش دهد.

انواع سرطان ریه

پژوهشگران بر اساس ظاهر سلول های سرطانی، سرطان ریه را به انواع اصلی دسته بندی می نمایند. انواع اصلی سرطان ریه عبارتند از:

سرطان ریه با سلول های کوچک: سرطان ریه با سلول های کوچک تقریبا منحصرا در افراد سیگاری سنگین یا کسانی که سیگار زیادی مصرف می نمایند بروز پیدا می نماید. این نوع سرطان از سرطان ریه با سلول های غیرکوچک کمتر شایع است.

سرطان ریه با سلول های غیرکوچک: سرطان ریه با سلول های غیرکوچک اصطلاح کلی است که برای چندین نوع سرطان ریه به کار می رود که تشابهاتی با هم دارند. سرطان ریه با سلول های غیرکوچک می تواند شامل موارد دیگری از سرطان از جمله کارسینوم سلول سنگفرشی(سرطان سلول سنگفرشی)، آدنوکارسینوم و کارسینوم سلول-بزرگ گردد.

مزوتلیوما (Mesothelioma): نوع دیگری از سرطان ریه است که با قرارگیری در معرض آزبست (پشم شیشه) ارتباط دارد.

علائم سرطان ریه

سرطان ریه عموما در مراحل اولیه خود علائم و نشانه های خاصی ندارد. اما علائم آن در مراحل پیشرفته بیماری بروز پیدا می نمایند. علائم سرطان ریه ممکن است شامل موارد زیر باشند که عبارتند از:

سرفه های مکرر و طولانی مدت

بعضی افراد مبتلا به سرطان ریه که بیماری شان تشخیص داده شده است به یاد می آورند که در گذشته دچار تغییر در صدا یا سرفه های مکرر طولانی چند ماهه یا بیشتر بودند و آن را به آلرژی یا بیماری دیگری ربط داده بودند؛ در این موارد فرد مرتب به صاف کردن صدا احتیاج پیدا می نماید؛ فراوری بزاق افزایش پیدا می نماید؛ صدا کمی خشن می گردد.

سرفه خونی یا خلط خونی، حتی به مقدار بسیار اندک

سرفه ها خشک یا همچون هنگام سرماخوردگی است؛ رنگ خلط ممکن است کمی قهوه ای باشد؛ گاهی در بزاق دهان کمی خون مشاهده می گردد؛ با ایجاد انسداد در لوله برونشیت یا ریه به علت تومور در حال رشد خلط متراکم می گردد؛ تومورهای ریه ممکن است روی تارهای صوتی و حنجره ها فشار وارد کند در صورت مشاهده سرفه های مزمن یا خونی حتماً باید به پزشک مراجعه گردد.

تنگی نفس

حدود 15 درصد موارد سرطان ریه، در افراد غیر سیگاری مشاهده می گردد و علت آن هم قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا یا مواد شیمیایی است؛ اگرچه نفس تنگی یکی از شایع ترین نشانه های سرطان ریه است، اغلب مردم به آن توجه نمی نمایند یا اینکه آن را به بیماری دیگری ارتباط می دهند؛ سرطان می تواند در کیسه های هوایی یا لوله برونشیتی که به ریه راه پیدا می نماید به وجود بیاید؛ رشد تومور در ورود و خروج هوا به ریه مشکل ایجاد می نماید.

درد در ناحیه قفسه سینه

تغییر صدا (گرفتگی یا خشن شدن صدا)

کاهش بی علت وزن

اگر بدون تغییر در شیوه زندگی دچار کاهش وزن شدید یا اینکه به غذاهایی که قبلاً دوست داشتید تمایلی ندارید جای نگرانی دارد؛ سرطان ریه با علایمی مانند کاهش وزن و از دست دادن اشتها، تنگی نفس و کم اشتهایی خود را نشان می دهد؛ درد معده باعث حالت تهوع می گردد؛ از دست دادن اشتها هنگامی رخ می دهد که سرطان به کبد سرایت نموده است؛ به علایم توجه کنید تا مطمئن شوید ناشی از ناراحتی روده ای، مسمومیت غذایی، نفخ یا قاعدگی نیست؛ اگر بی اشتهایی و کاهش وزن ادامه پیدا کند بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

شنماینده و دردناک شدن استخوان ها

سردرد

ضعف عضله

خستگی در هنگام انجام کارهای ساده مانند حمل خرید منزل یا کارهای فیزیکی می تواند علایم اولیه بعضی انواع سرطان باشد؛ کارهایی مانند بالارفتن از پله ها، انجام کارهای منزل سخت تر یا غیر قابل انجام به نظر می آید؛ ورزش هایی را که قبلاً خوب انجام می دادید نمی توانید کامل انجام دهید؛ سلول های سرطانی ماده شیمیایی رها می نماید که در فعالیت طبیعی گلبول ها اختلال ایجاد می نماید و باعث کم خونی یا کاهش مقدار سدیم و افزایش مقدار کلسیم خون می گردد؛ توسعه سرطان ریه به مغز می تواند در یک طرف بدن ضعف ایجاد کند.

درد معده، کمر، شانه و سینه

درد سینه یا کمر که به علت رشد تومور به وجود می آید یا درد در قسمت سینه یا ریه به راحتی با درد عضله اشتباه گرفته می گردد و ممکن است از نشانه های ابتلا به سرطان ریه باشد؛ گاهی نیز درد در معده حس و با ناراحتی گوارشی اشتباه گرفته می گردد؛ سرطان ریه با وارد کردن فشار به طور مستقیم از طریق تومور یا با تحریک اعصاب که از این قسمت عبور می نماید به طور غیر مستقیم درد ایجاد می نماید؛ گاهی مواقع که مغز از تومور پیام دریافت می نماید فرد در سینه، گردن و شانه احساس درد می نماید؛ سلول های سرطانی می تواند در قفسه سینه درد ایجاد کند؛ تومور روی اعصاب فشار وارد و در نتیجه درد در شانه، زیر بغل یا قسمت پایین دست ایجاد می نماید؛ به محض احساس درد بی علت در سینه، شانه، کمر یا معده فوراً به پزشک مراجعه کنید؛ درد سینه علامتی است که در یک چهارم بیماران مبتلا به سرطان ریه دیده می گردد.

افسردگی یا تغییرات خلق و خو

به تازگی محققان ارتباط شگفت انگیزی بین اولین تشخیص افسردگی، اضطراب و علایم روانی با سرطان ریه پیدا نموده اند؛ در موارد زیادی، افراد در مرحله اول پیشرفت سرطان ریه و بدون آگاهی از آن پس از ارجاع به بخش مراقبت های روانی در می یابند که تومور دارند؛ علایم روانی که در این افراد دیده می گردد شامل خستگی مفرط، خواب آلودگی، افسردگی، بی قراری و حمله های عصبی بی علت است؛ اگر چه هنوز ارتباط بین اضطراب، افسردگی و سرطان ریه روشن نیست اما معین شده است که مبتلایان به سرطان ریه بدون علت احساس غیرعادی پیدا می نمایند.

بیماری های مکرر

بیماری های مکرر مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا، برونشیت یا ذات الریه به ویژه در زنان سیگاری می تواند به علت ضعف سیستم دفاعی یا سرطان ریه باشد؛ این بیماری ها در بیماران مبتلا به سرطان ریه پس از فروکش کردن علایم بیماری دوباره بروز می نماید؛ سرطان ریه با ساکن شدن در بافت های ریه و لوله های برونشیتی، علایم مشابه به سرماخوردگی یا آنفلوانزا ایجاد می نماید؛ این سرطان، ریه را به بیماری ها و عفونت ها مستعدتر می سازد و سیستم دفاعی بدن که مشغول مقابله با سرطان است کمتر می تواند خود را در برابر میکروب ها محافظت کند و در نتیجه دچار عفونت های جدی از جمله برونشیت و ذات الریه می گردد.

خستگی مفرط

مورد دیگر علائم سرطان ریه، خستگی مفرط و ضعف بدون علت است، این احساس خستگی مانند زمانی است که به تب، سرماخوردگی یا آنفلوانزا مبتلا شده اید و قادر به بلند شدن از جا نیستید؛ علت این خستگی رها شدن ماده ای در خون است که از طریق تومورهای سرطانی روی مقدار اکسیژن و سلامت گلبول های قرمز و عملکرد غده فوق کلیوی تأثیر می گذارد؛ غده فوق کلیوی به طور مستقیم تحریک کورتیزول را کنترل می نماید از آنجا که خستگی مفرط می تواند به علت بی خوابی و کار بیش از حد باشد، از علت آن مطمئن شوید و سپس به پزشک مراجعه کنید.

ضخیم و دردناک شدن نوک انگشتان

ضخیم شدن نوک انگشتان دلایل زیادی دارد اما شایع ترین آن سرطان ریه است؛ بیشتر مردم به اشتباه این علایم را به آرتریت ربط می دهند؛ ناخن ها متورم، قرمز یا کمی گرم می گردد و فرد در برداشتن اشیاء مشکل پیدا می نماید؛ علت این علایم، رهایی سیتوکینز یا ماده شیمیایی دیگری در خون است که باعث رشد بافت و استخوان در زیر ناخن می گردد.

معین مرحله سرطان

برای معین مرحله سرطان از آزمایش های تشخیصی مانند ام آر آی، سی تی اسکن و اسکن PET استفاده می گردد. مراحل سرطان ریه بر اساس مقدار تومور و توسعه آن، به توضیح زیر هستند:

نهفته یا پنهان: سرطان در اسکن های تصویربرداری معین نمی گردد، اما سلول های سرطانی در خلط وجود دارند و ممکن است به قسمت های دیگر بدن نیز رسیده باشند.

مرحله 0: سلول های غیر طبیعی تنها در لایه های بالایی سلول های پوششی راه های هوایی پیدا می شوند.

مرحله 1: مقدار تومور در ریه، کمتر از 5 سانتی متر است و به سایر قسمت های بدن متاستاز نداده است.

مرحله 2: مقدار تومور کوچک تر از 5 سانتی متر است و به گره های لنفاوی ریه پیشرفته است و یا مقدار تومور کوچک تر از 7 سانتی متر است و تنها به بافت های مجاور پیشرفته و گره های لنفاوی را درگیر ننموده است.

مرحله 3: سرطان به به سایر قسمت های ریه، بافت های اطراف آن و گره های لنفاوی پیشرفته است.

مرحله 4: در این مرحله، سرطان در قسمت های مختلف بدن مانند استخوان یا مغز پخش شده و متاستاز داده است.

زمان مراجعه به پزشک

در صورتی که علائم و نشانه هایی مانند موارد بالا باعث نگرانی شد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. اگر سیگاری هستید یا اینکه نتوانسته اید سیگار را ترک کنید، با پزشک معالج خود مشورت کنید. معمولا راهکارهایی مانند بهره مندن شدن از مشاوره، داروها و بعضی فرآورده های جایگزین نیکوتین می تواند در این مورد کارساز باشد.

علل بروز سرطان ریهاستعمال دخانیات و سیگار، یکی از علل اصلی ابتلا به سرطان ریه است. علاوه بر اینکه ممکن است که خود فرد سیگاری باشد، دود ثانویه یا مواجهه با دود سیگار سایرین می تواند موجب بروز سرطان خون گردد. اگرچه، افرادی که هیچ وقت سابقه استعمال سیگار را نداشته یا حتی در مواجهه با دود سیگار نیز نبوده اند بازهم ممکن است به علل دیگری به سرطان ریه مبتلا شوند. در این موارد، ممکن است علت بروز سرطان کاملا معین نباشد.

استعمال سیگار چگونه موجب بروز سرطان ریه می گردد؟

به عقیده پزشکان، نه تنها دود سیگار حاوی صدها و هزاران ماده شیمیایی سرطان زا است، بلکه سیگار به مرور موجب آسیب به مژک های درون مجاری تنفسی می گردد.

این مژک ها در خارج کردن مواد سمی، باکتری ها و ویروس ها از ریه نقش مهمی را ایفا می نمایند. در ابتدا ممکن است بدن بتواند این آسیب را ترمیم کند. اما با مصرف مداوم سیگار یا مواجهه با دود سیگار سایرین، این سلول ها بیشتر و بیشتر آسیب می بینند و با گذشت زمان و استعمال مکرر سیگار، این سلول ها آسیب دیده و باعث می شوند که عوامل سرطان زا در مجاری تنفسی تجمع پیدا نمایند. از این رو، این سلول ها ممکن است که عملکرد طبیعی خود را از دست دهند و موجب ایجاد سلول های سرطانی شوند.

عوامل خطر برای ابتلا به سرطان ریه

بعضی عوامل می توانند خطر ابتلا به سرطان ریه را در فرد به طور فزاینده ای افزایش دهند. بعضی از این عوامل مانند استعمال سیگار را می توان با ترک سیگار کنترل کرد. اما عوامل دیگری مانند سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان ریه قابل کنترل نیستند.

عمده ترین عوامل خطر ابتلا به سرطان ریه شامل موارد زیر می شوند:

سیگار کشیدن: خطر ابتلا به سرطان ریه با تعداد نخ های سیگاری که فرد روزانه می کشد و مدت زمان استعمال سیگار افزایش می یابد. با این حال، ترک سیگار در هر سنی و حتی برای افرادی که سابقه طولانی مدت مصرف سیگار را داشته اند نیز می تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را به طرز چشمگیری کاهش دهد.

مواجهه با دود ثانویه: حتی اگر فرد سیگاری نباشد، مواجهه با دود سیگار سایرین یا همان دود ثانویه، می تواند موجب افزایش احتمال ابتلا به سرطان ریه در او گردد.

قرار گرفتن در معرض گاز رادون: رادون با تجزیه طبیعی اورانیوم در خاک، سنگ و آب پدید می آید و می تواند وارد مجاری تنفسی فرد گردد. مقدار خطرناک رادون می تواند در هر محلی از جمله منزل یا محل کار تجمع یابد. مواجهه با گاز رادون بعد از استعمال دخانیات، دومین عامل ابتلا به سرطان ریه در دنیا است.

مواجهه با آزبست و سایر عوامل سرطان زا: قرار گرفتن در معرض آزبست یا همان پنبه نسوز و سایر مواد سرطان زا مانند آرسنیک، کروم و نیکل نیز می تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را خصوصا برای افراد سیگاری به شدت افزایش دهد.

سابقه خانوادگی: در کسانی که یکی از بستگان درجه یک آنان مانند والدین، خواهر و برادر یا فرزند به سرطان ریه مبتلا شدند، خطر ابتلا به سرطان ریه بیش از سایرین است.

سن: سرطان ریه بیماری سالمندان است؛ تقریبا 70٪ از افراد مبتلا به آن بیشتر از 65 سال سن دارند (سن میانه کارسینوم ریه 70 سال است)، در حالی که کمتر از 3٪ موارد این سرطان در افراد زیر 45 سال رخ می دهد.

بیماری های ریوی: وجود بعضی بیماری های ریه، مانند بیماری مزمن انسدادی ریوی (COPD)، خطر ابتلا به سرطان ریه را 4 تا 6 برابر افزایش می دهند. ابتلا به فیبروز ریوی با افزایش هفت برابری خطر سرطان ریه همراه است.

آلودگی هوا: آلودگی هوا ناشی از وسایل نقلیه، وسایل صناعی و نیروگاه ها می تواند موجب ایجاد سرطان ریه در افراد در معرض خطر گردد.

تاریخچه سرطان ریه: کسانی که سابقه ابتلا به سرطان ریه دارند، نسبت به سایر افرادی که تا به حال به این بیماری مبتلا نشده اند، بیشتر در معرض خطر مجدد این سرطان هستند.

قرار گرفتن در معرض دود ماشین های دیزلی: دود خروجی از موتورهای دیزلی شامل گاز و دوده (ذرات معلق) است. بسیاری از مشاغل، مانند رانندگان کامیون، کارگران باجه های دریافت عوارض جاده ای، اپراتورهای ماشین آلات سنگین، کارگران راه آهن و اسکله، معدنچیان، کارگران گاراژ و مکانیک ها و کارگران مزرعه اغلب با ماشین آلات دیزلی سر و کار دارند. مطالعات نشان می دهد افرادی که در معرض دود ماشین های دیزلی هستند با افزایش خطر کم اما قابل توجه ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.

آنالیز های تشخیصی در سرطان ریه

غربالگری سرطان ریه در افراد بالای 55 سال و افرادی که سال هاست به شدت سیگار می کشند صورت می گیرد. پزشکان ریه برای تشخیص سرطان ریه از طیف گسترده ای از روش های تشخیصی و آزمایشات استفاده می نمایند. این روش های تشخیصی عبارتند از:

آنالیز پیشینه پزشکی و معاینه فیزیکی: در صورتی که پزشکان به سرطان ریه مشکوک باشند، علاوه بر معاینه بالینی، سوالاتی در خصوص علائم و عوامل خطر پیشرفت سرطان مانند سیگار کشیدن، علائم تنفسی، انسداد مجاری هوایی یا عفونت ریه ها خواهند پرسید. از علائم تشخیصی بیماری مزمن ریوی، سیانوز (رنگ آبی پوست و غشاهای مخاطی ناشی از نبود اکسیژن کافی در خون) و کلابینگ یا چماقی شدن خاتمهی انگشتان است.

آزمایشات تصویر برداری: هرگونه ضایعه غیر طبیعی از طریق عکس ساده اشعه ایکس، ام آر آی، سی تی اسکن و اسکن PET قابل تشخیص است. این اسکن ها جزئیات بیشتری از توده را فراهم می نمایند و ضایعات کوچک تر را نیز پیدا می نمایند.

آزمایش خلط: در صورت وجود سرفه خلط دار، آنالیز میکروسکوپی خلط می تواند در تشخیص سلول های سرطانی یاری کند.

بیوپسی: نمونه برداری از بافت ریه یا دیگر ارگان های بدن مانند کبد، می تواند در تایید سرطانی بودن سلول های توموری و متاستاز سرطان یاری کند. نمونه ها برای تجزیه و تحلیل به پاتولوژیست ارسال می شوند. در صورت مثبت بودن نتیجه، برای آنالیز توسعه سرطان، تست های بیشتری مانند اسکن استخوانی استفاده می گردد. نمونه بافتی می تواند طی روش های زیر تهیه گردد:

برونکوسکوپی: در حالی که فرد داروی آرامبخش دریافت نموده است، لوله ای مجهز به لامپ کوچکی در خاتمه، به گلوی وی فرستاده می گردد و امکان آنالیز دقیق تر ریه ها را فراهم می نماید.

مشاهده فضای سینه ای: پزشک در پایین گردن برشی ایجاد می نماید و از طریق آندوسکوپ از گره های لنفاوی نمونه برداری می نماید. این روش معمولا در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام می گردد.

نمونه بردای سوزنی: با یاری روش های تصویربرداری به عنوان راهنما، از طریق دیواره قفسه سینه، سوزن نمونه برداری وارد شده و از بافت های مشکوک ریه و گره های لنفاوی نمونه گرفته می گردد.

آزمایش خون: اگرچه آزمایش خون معمولی قادر به تشخیص سرطان ریه نیست اما با یاری آن می توان متاستاز به سایر ارگان ها را تشخیص داد. برای مثال سطوح بالای آنزیم های کبدی علامتی از متاستاز به کبد است، متاستاز به استخوان باعث افزایش سطح آلکالین فسفاتاز و کلسیم در خون می گردد. توسعه سرطان به استخوان ها از طریق اسکن استخوانی نیز قابل تشخیص است.

مدیریت و درمان

درمان سرطان ریه احتیاج به رویکرد تیمی دارد که این تیم متشکل از متخصصان مختلفی از جمله انکولوژیست، پاتولوژیست، جراح قفسه سینه، جراح عمومی، متخصص رادیولوژیست و متخصص ریه است. درمان سرطان ریه می تواند ترکیبی از جراحی، شیمی درمانی، شیمی درمانی هدفمند، ایمونوتراپی و پرتودرمانی باشد که انتخاب هریک از این روش ها به محل و مرحله سرطان و نیز شرایط کلی سلامت فرد بستگی دارد. در این قسمت، در خصوص هر کدام از این روش ها توضیحات بیشتری را ارائه می کنیم:

جراحی: جراحی اولین گزینه درمانی سرطان ریه است. برای از بین بردن بافت های سرطانی ریه و بافت های اطراف آن که سرطان به آن ها پیشرفته است، جراحی گزینه مناسبی است. این عمل جراحی شامل برداشتن یک لوب یا بخش بزرگی از ریه طی روشی به نام لوبکتومی است. در موارد شدید، جراح ممکن است کل ریه را خارج کند، فرد بدون ریه می تواند زندگی کند، اما انجام این عمل جراحی به شرایط عمومی فرد بستگی دارد.

شیمی درمانی: این روش درمانی با استفاده از داروها باعث کاهش تعداد یا ریشه کنی سلول های سرطانی می گردد. همانطور که گفته شد، در سرطان سرعت تکثیر سلول ها افزایش می یابد و این داروها سلول هایی که به سرعت در حال تقسیم هستند را هدف قرار می دهند، همین موضوع باعث می گردد که شیمی درمانی برای سرکوب سلول های سرطانی مخصوصا در موارد متاستاز سرطان به سایر قسمت های بدن، انتخاب مناسبی باشد. شیمی درمانی یک درمان قدرتمند است و می تواند عوارض جانبی مانند تهوع شدید و کاهش وزن داشته باشد.

رادیوتراپی: در این روش از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می گردد. قبل از عمل جراحی، پزشک با استفاده از رادیوتراپی مقدار تومور را کاهش می دهد. پرتودرمانی عمدتا در درمان سرطان هایی مفید است که به یک محل محدود هستند و توسعه نیافته اند. ترکیب شیمی درمانی و رادیوتراپی قبل و بعد از عمل جراحی، به مقدار زیادی باعث موفقیت درمان می گردد.

درمان هدفمند: این روش شامل استفاده از داروهایی است که سلول های سرطانی خاصی را هدف قرار می دهند. برای مثال داروهایی که تقسیم شدن سلول های سرطانی را متوقف می نمایند.

ایمونوتراپی: ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده می نماید. سیستم ایمنی بدن ممکن است به سلول های سرطانی حمله نکند، زیرا سلول های سرطانی پروتئین هایی فراوری می نمایند که سلول های سیستم ایمنی را نابود می نمایند. ایمونوتراپی با دخالت در این فرایند، عمل می نماید.

پیشگیری از سرطان ریه

اگرچه راهکار دقیقی برای پیشگیری از سرطان در دسترس نمی باشد اما رعایت موارد زیر ریسک ابتلا به سرطان ریه را کاهش خواهد داد:

ترک سیگار: با پزشک خود مشورت کنید تا با دارودرمانی و معرفی گروه های پشتیبانی، به شما در ترک سیگار یاری کند.

اجتناب از قرار گیری در معرض دود سیگار: اگر با فردی سیگاری زندگی یا کار می کنید، از او بخواهید که سیگار را ترک کند یا حداقل خارج از محیط خانه و کار سیگار بکشد. از مناطقی که مردم سیگار می کشند، مانند کافه ها و رستوران ها اجتناب کنید.

سنجش سطح رادون در خانه: اگر در مناطقی زندگی می کنید که غلظت گاز رادون بالا است، برای سنجش سطح گاز رادون از مراکز بهداشت محل خود یاری بگیرید.

اجتناب از مواد سرطان زا در محل کار: برای محافظت از خود در برابر مواد شیمیایی سمی در محل کار اقدامات احتیاطی را انجام دهید. به عنوان مثال، اگر ماسک صورت برای حفاظت به شما داده شده، همواره آن را بهره ببرید. سیگار کشیدن، خطر ابتلا به عوارض ریوی ناشی از مواد سرطان زا در محل کار را افزایش می دهد.

رژیم غذایی مناسب: رعایت رژیم غذایی سرشار از میوه ها، سبزیجات، ویتامین ها، مواد مغذی و فیبر فراوان برترین گزینه جهت پیشگیری از سرطان است. از مصرف زیاد قرص های ویتامین با دوز بالا خودداری کنید.

ورزش: اگر تا به حال ورزش ننموده اید، همین امروز برترین فرصت است. از ورزش های سبک آغاز کنید و به تدریج مقدار ورزش روزانه را افزایش دهید. سعی کنید بیشتر روزهای هفته را ورزش کنید.

منبع: سایت دکتردکتر

سایت عصرایران

سایت دکترتو

منبع: راسخون