معادله سینمای ایران در نیمه اول 97؛ فرمول کلیشه ای کمدی و عطاران و خارج
به گزارش مجله بهسان، در جدیدترین ویدیوکست سینمایی خبرنگاران مگ، بوم، به آنالیز عملکرد سینمای ایران در شش ماه اول سال پرداختیم. مثل سال گذشته باز هم فیلم های کمدی رکورددار و صدرنشین جدول فروش بوده اند. هزارپا ساخته ابوالحسن داوودی با بازی رضا عطاران با عبور از مرز فروش 35 میلیاردتومانی لقب پرفروش ترین فیلم سینمای ایران را از آن خودش کرد.
در برنامه این هفته بوم در این رابطه صحبت کردیم که چطور کمدی هایی با فرمول مشابه سینمای ایران را در معرض خطر تکراری شدن و افتادن به ورطه کلیشه ها قرار داده اند. استفاده از شوخی هایی که روی کاراکترهای مختص رضا عطاران می نشیند یکی از این کلیشه هاست. اتفاقی که در فیلم هزارپا البته تمیزتر و بامزه تر اتفاق افتاده است. به فاکتور رضا عطاران در فیلم مصادره فیلمبرداری خارج از کشور هم اضافه شده است. طبعا موقعیت هایی به وجود می آید که دست کارگردان را برای شوخی کردن بازتر می گذارد. نتیجه اش شده دومین فیلم پرفروش شش ماه اول سال سینمای ایران.
نکته مهم اینکه با توجه به اینکه اکران شش ماه اول سال برای سینمای ایران مهم تر است جدول فروش بخصوص در رتبه های یک تا پنجم تا خاتمه سال بعید است تکان بخورد. هیچ فیلمی در انتظار اکران نیست که برایش گیشه شگفت انگیزی را پیش بینی کنیم. بهمن ماه ایام فاطمیه را در پیش داریم و جشنواره فیلم فجر و عملا یک ماه سینماها تعطیل خواهند بود. درنتیجه تا زمان اکران نوروز بعید است فیلم قابل توجهی در سینمای ایران به نمایش دربیاید.
معادله پرفروش ترین های سینمای ایران در سال 1397 با فیلم لاتاری محمدحسین مهدویان دچار تغییراتی می گردد. یک ملودرام که با کارهای قبلی مهدویان کاملا فرق دارد و احتمالا با برانگیختن روحیه ناسیونالیستی مردم و یک موقعیت مرکزی مبتنی بر عشق و انتقام توانسته مردم را به سینماها بکشاند. لاتاری به میزان فیلم های قبلی مهدویان از نظر سینمایی کار قابل دفاعی نیست اما بنظر می رسد بهتر توانسته با مردم ارتباط برقرار کند. کلیشه ها روی مخاطب ایرانی جواب داده اند.
و دوباره می رسیم به یک کمدی دیگر: تگزاس که دقیقا با فرمول مصادره ساخته شده فقط رضا عطاران ندارد. شوخی های موقعیت خارج از کشور که باعث خلق کمدی شده که چفت و بست درستی ندارد.
بیلی وایلدر کبیر، استاد همه کمدی سازان همواره از اهمیت فیلمنامه در کمدی می گوید اما حقیقت این است که کمدی های سینمای ایران شبیه آیتم های تلویزیونی مهران مدیری فقط شوخی های کلامی در موقعیت های ویژه هستند و اتفاقا اکثرشان مشکل فیلمنامه دارند.
در مقابل سعی کردیم فیلم های خوب شش ماه اول سینمای ایران را معرفی کنیم. فیلم پنجم جدول فروش به وقت شام ابراهیم حاتمی کیاست. فیلمی که البته به نسبت هزینه ای که برای ساختش شده چندان فروش قابل توجهی نداشته. علیرغم اینکه به فیلمنامه حاتمی کیا حمله بسیاری شده ولی به وقت شام فارغ از هزینه ای که برایش شده و البته منهای کاراکتر هادی حجازی فر که خوب درنیامده فیلم قابل دفاعی است. جزو پنج فیلم خوب نیمه اول سال است. صحنه های اکشن نفس گیری دارد. جلوه های ویژه اش خوب از کار درآمده و بابک حمیدیان بعد از فیلم چ نشان داده که می تواند تبدیل به قهرمان نو فیلم های حاتمی کیا گردد.
فیلم عصبانی نیستم رضا درمیشیان یکی دیگر از فیلم های خوب نیمه اول سال است که پیش تر در همین ویدیوکست های درباره اش حرف زدیم. فیلمی که به شدت حال و هوای اجتماعی دهه نود را در خودش دارد و یکی از برترین بازی های نوید محمدزاده و باران کوثری را در آن می بینیم.
در میان فیلم های خوب نیمه اول سال باید به یک فیلم واقعا مستقل اشاره نمود: شماره 17 سهیلا اولین فیلم محمود غفاری یک اثر اجتماعی درست و جمع وجور است با بازی درخشان زهرا داوودنژاد و حضور فوق العاده مهرداد صدیقیان. معنای واقعی فیلم مستقل در ساختار و روایت با سوژه یابی درست و درخشان.
خوک مانی حقیقی هم هر چند به خوبی فیلم های قبلی اش نیست اما جزو آثار شاخص نیمه اول سال 1397 قرار می گیرد. به هر حال مانی حقیقی شوخ طبعی و تجربه گرایی در فیلم هایش دارد که نمی گردد آن را نادیده گرفت.
مشکل اینجاست که سینمای ایران با چنین عملکردی در سال 97 راه به جایی نخواهد برد. ما به سینمایی مشابه دو سال پیش احتیاج داریم. وقتی که فیلم های متنوعی از اژدها وارد می گردد تا فروشنده کنار کمدی عامه پسند من سالوادور نیستم اکران شده بودند. فیلم هایی که به جدول اکران تنوع دادند. اثر متفاوت و قوی مثل نفس نرگس آبیار کنار ملودرام اجتماعی قدرتمند ابد و یک روز اکران شدند. یکی بیشتر فروخت و یکی کمتر اما مهم این است که سال 95 از لحاظ تنوع یکی از برترین سال های سینمای ایران بود.
در بوم درباره جدول فروش شش ماه اول، فیلم های مطرح و اینکه سینمای ایران کلا چه مسیری را می پیماید بیشتر صحبت کردیم. با قسمت پنجم ویدیوکست سینمایی بوم همراه باشید و به ما بگویید شما اگر قرار بود فیلمی در سینمای ایران بسازید که در گیشه موفقیت کسب کند در چه ژانری و با کدام بازیگران می ساختید.
منبع: دیجیکالا مگ