داستان جالب ساخت ساختمان جیپ ، نمایشگاهی که در خیابان اکباتان علم شد - مجله بهسان

خبرنگاران - رضا نیکنام : ساختمان جیپ بین سال های 1323 تا 1325 هجری شمسی طراحی و ساخته شد. ساخت این بنا به زمانی از تاریخ تهران باز می شود که خیابان سعدی و بخش هایی از خیابان اکباتان به نمایندگی ها و فروشگاه های بزرگ اتومبیل اختصاص داشت. جیپ نیز به نمایندگی کمپانی شورولت تعلق داشت و به سفارش آن شرکت در این مکان ساخته شد. ساختمانی که بنا به گفته برخی، از سبک معماری مدرن آن روزهای پاریس الهام گرفته و همه آن را به نام جیپ می شناسند؛ اما شاید دلیل نام گذاری این ساختمان برای خیلی ها ناشناخته باشد.

قصه های خواندنی تهران را اینجا ببینید

سفارش ساخت خودرو جیپ به وارطان

وارطان هوانسیان معمار ارمنی تبار اهل ایران بود. او که از مدافعان سرسخت معماری مدرن در ایران به شمار می آمد طی سال ها فعالیت تخصصی، ساختمان های ارزنده ای در کوچه و خیابان های تهران از خود به یادگار گذاشت. از کاخ سعدآباد و مهمان خانه دربند گرفته تا مهمان خانه راه آهن، سینما سپیده و ساختمان مرکزی بانک سپه از جمله آثار این معمار هستند که طی دهه های گذشته همچنان قامت آنها بر عرصه این شهر پابرجا مانده. یکی از مهم ترین یادگارهای این معمار در کوچه و خیابان های مرکز، ساختمانی با یک نام خاص در محله های جنوبی تهران است.

یادآور طرح میهمان خانه فردوسی

در نگاهی گذرا به این بنای قدیمی آنچه بیش از هر چیز دیگری چشم ها را به خود جلب می کند فرم مدور و عمودی ساختمان است. ویژگی ای که در بخش زیادی از ساختمان های همجوار آن دیده نمی شود. معماران قدیمی می گویند فرم مدور و عمودی گوشه ساختمان به نوعی یادآور طرح میهمان خانه فردوسی و حجم عمودی نبش آن است. این بنا که در نبش شرقی یک معبر باریک واقع شده با حجمی کشیده، بخشی از بدنه خیابان اکباتان و کوچه غربی آن را شکل داده و حیاط آن نیز در سمت شمالی مجموعه قرار گرفته است.

ساختمان جیپ در 4 و نیم طبقه و روی زیرزمین ساخته شده، سقف بنا شیروانی، سازه آن بتنی و پوشش سقف ها، طاق ضربی است. نمای جنوبی ساختمان نسبت به محور شمالی-جنوبی، تقارنی موضعی دارد و قسمت میانی آن با پیش آمدگی و ایجاد ایوان میانی، شاخص شده است. بدنه ساده و شیشه ای در همکف هم با جزئیات محدود که در گذشته ویترین نمایشگاه اتومبیل را تشکیل می داده به آن روحیه ای متفاوت با سایر طبقات بخشیده و یک سایبان بتنی نازک که در طول نمای جنوبی و بر بالای ویترین های همکف قرار گرفته، دو قسمت نما را از هم جدا می سازد.

فضای نمایشگاه نیز در همکف و با دو طبقه ارتفاع، از طریق نمای شیشه ای مرتفع رو به خیابان اکباتان، در معرض دید عابران قرار می گیرد. گذشته از ظاهر اصلی ساختمان، دیگر ویژگی های مدرن آن نیز خاص و منحصربه فرد است. ترکیب خطوط افقی نما که از به هم پیوستن حرکت های افقی لبه بام، سایبان پنجره ها و لبه دست انداز بالکن ها ایجاد شده، با خطوط عمودی ناشی از فرم و تقسیم بندی پنجره ها، ستونک های قرینه سیمانی و همین طور ریتم عمودی دست اندازهای سیمانی بالکن، گوشه ساختمان را به فضایی پرتحرک تبدیل کرده است.